Xushusiz o‘qilgan namozning hukmi! 23.03.2017
Savol:Assalomu alaykum. Savol: Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf rohimahulloh tasnif qilgan "Amallar niyatga bog‘liqdir" kitobining 139-sahifasida shunday deyilgan: "Qunya kitobida shunday deyilgan: Bir inson namozni boshlasa, so‘ngra tijorat yoki biror masala haqidagi fikr uni mashg‘ul qilib qo‘ysa va shu holatda namozini oxiriga yetkazsa, unga namozini qaytarib o‘qishi mustahab emas".
Ayni shu masala Kumushxonaviyning "Jomi’ ul-mutun" nomli kitobida shunday bayon qilinibdi: "Bir kishi namozni boshlaganidan keyin tijorat va hokazo masalalar (fikri) bilan mashg‘ul bo‘lsa, namozini qaytadan o‘qimog‘i mustahabdir, deyilgan. "Qinniya" nomli kitobda shunday deyiladi". 215-sahifa.(Tarjimon Mirzo Kenjabek, 2000 yil Toshkent)
Yuqoridagi ikki masala ham "Niyatdagi ixlos" nomli sarlavha ostida yozilgan. Shayx rohimahulloh yuqoridagi kitoblarida "Al-Ashboh van-nazoir" kitobidan tarjima qilganlar. "Jomi’ ul-mutun"dagi matn va sharhlar ham bir xil. Faqat tarjimada ikki xil keltirilgan. Menda tug‘ilgan savollar quyidagicha bo‘ldi:
1. Bu ikki tarjimadagi matnning asl manbasida yoki boshqa mu’tabar manbalarda bu masalada nima deyilgan?
2. Haqiqitda xushu’siz o‘qib bo‘lingan namozni qaytadan o‘qish mustahab bo‘ladimi? Javobingiz uchun oldindan tashakkur!
6957
Va alaykumus salom. Ibn Nujaymning “Al-ashbohu van-nazoir” kitobida “xushuni tark etgani uchun namozni qaytadan o‘qish mustahab emas”, deyilgan.
Ba’zi ulamolar nazdida, xushu namozning farzlaridan sanaladi. Usiz namoz to‘g‘ri bo‘lmaydi. Lekin, jumhur ulamolarga ko‘ra, xushu namozning sunnatlaridan biridir. Agar ruknlari to‘kis ado etilsa, namozda xushuni tark etilsa ham, namoz to‘g‘ri bo‘laveradi. Zero, xushu qalb amali bo‘lib, bu bilan namoz buzilmaydi. Agar namozxon ibodat chog‘ida xushuga zid ishlarni qilsa, ibodatining savobi kamayadi.
Shundan kelib chiqib, namozxon yuzini qiblaga qaratganidek, qalbini ortiqcha o‘y-xayollardan forig‘ etib, Allohga xushu-xuzu bilan ibodat qilish maqsadga muvofiqdir. Zotan, xushu namozning ruhi, ibodat savobining mukammal bo‘lishiga vositadir. Vallohu a’lam!
