Ва алайкумус салом. Сизга маслаҳат беришдан аввал сўкишиш ҳақида айтилган баъзи ривоятларни кўриб чиқамиз.

عَنْ عَبْدِ اللهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: سِبَابُ الْمُسْلِمِ فُسُوقٌ وَقِتَالُهُ كُفْرٌ. رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ وَمُسْلِمٌ وَالتِّرْمِذِيُّ وَالنَّسَائِيُّ وَابنُ مَاجَهْ وَأَحْمَدُ.

     Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: “Мусулмоннинг бир-бири билан сўкишиши фосиқлик, ўзаро урушиши (ўлдириши) куфрдир” (Бухорий, Муслим, Термизий, Насоий, Ибн Можа ва Аҳмад ривояти).
     Бир мусулмон бандани айблаб сўкиш фосиқликдир. Бу билан банда Аллоҳ ва Расулининг итоатидан чиққан бўлади. Фосиқлик исёндан ҳам каттароқ гуноҳ. Биродарини сўкаётган кимса фосиқлар қаторига қўшилаётганини ёдидан чиқармаслиги керак.

عَنْ عَبْدِ اللهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: لَيْسَ الْمُؤْمِنُ بِالطَّعَّانِ وَلا اللَّعَّانِ وَلا الْفَاحِشِ وَلا الْبَذِيءِ. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَأَحْمَدُ وَالْحَاكِمُ وَابْنُ حِبَّانَ وَالْبَيْهَقِيُّ وَالطَّبَرَانِيُّ وَسَنَدُهُ صَحِيحٌ.

    Яна Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: “Мўмин (киши) таъначи, лаънат айтувчи, фаҳш сўзларни сўзловчи ва сўканғич бўлмайди” (Термизий, Аҳмад, Ҳоким, Ибн Ҳиббон, Байҳақий ва Табароний ривояти. Ҳадис санади саҳиҳ).
    Ҳақиқий мўмин банда одамларни айблайдиган, уларнинг фақат хато-камчиликларини кўрадиган, кишиларга лаънат айтувчи, фаҳш сўзларни сўзловчи ва ҳамманинг дилини сиёҳ қиладиган бўлмайди. Бу камчиликлар банда имони комил бўлишига, қалби поклигига тўсқинлик қилади. Тилдан келадиган хатолар туфайли қалб қораяди. Кирланган қалб соҳибининг амаллари нуқсонли бўлади. Ибодатларда хушусизлик, кўзнинг қуруқлиги, қалбнинг тошдек қотиб қолишида тил офатларининг ўрни катта.

عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: الظُّلْمُ ظُلُمَاتٌ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَإِيَّاكُمْ وَالْفُحْشَ فَإِنَّ اللهَ لا يُحِبُّ الْفُحْشَ وَلا التَّفَحُّشَ... رَوَاهُ أَحْمَدُ وَالْحَاكِمُ وَابْنُ حِبَّانَ وَسَنَدُهُ صَحِيحٌ.

     Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Зулм қиёмат кунидаги зулматлардир. Сизлар фаҳш сўзларни айтишдан эҳтиёт бўлинг! Зеро, Аллоҳ фаҳш сўзларни ва ҳаёсиз гапларни ёқтирмайди...” деганларини эшитганман” (Аҳмад, Ҳоким ва Ибн Ҳиббон ривояти. Ривоят санади саҳиҳ).
    Аллоҳ беҳаё сўзларни яхши кўрмайди. У зот фаҳш сўзларни айтувчи кимсаларни ҳам ёқтирмайди. Аллоҳ ва охират кунига имон келтирган банда тилини ислоҳ қилади, аввал қилган хатоларини тўғрилаб, сўкишни ташлашга, ҳақиқий мўмин бўлишга ҳаракат қилади. Зеро, сўкиниш, одамларни айблаш, лаънатлаш каби тил офатлари бандани ҳалокат ёқасига олиб бориши турган гап.
   Демак, сўкишни ташлаш учун, аввало, сўкишнинг зарарларини яхшилаб билиб олиш керак. Агар бунинг имонга етказадиган талафотлари мулоҳаза қилинса, киши ўзини анча тузатиб олади. Кейин кишилар билан муомала қилганда имкон қадар оғир-вазмин бўлишга, ҳар қандай ҳолатда ақл билан иш тутишга бор кучингиз билан ҳаракат қилинг. Ниятни холис қилиб, адолат билан иш тутсангиз, одамларнинг ўзи сизга бошқача муомала қиладиган бўлиб қолади.
    Сўкинишдан олдин сўкиш оқибатида қандай изтироб чекишингиз, нафсингиз томонидан қандай маломат сўзларни эшитишингизни ўйланг. Кейин кўп истиғфор айтинг, Аллоҳни зикр қилинг. Аллоҳ зикр қилинган жойда хотиржамлик, файз-барака бўлади. Аллоҳ зикри жо бўлган қалбда ҳаром ишларга ўрин қолмайди. Сўкишни ташлаш учун бандадан кучли ирода ва ақл-заковат талаб этилади. Муомала вақтида кимга нима деяётганингизни, ким сизни нима сабабдан ҳақорат қилаётганига эътибор беринг. Агар айб сизда бўлса, узр сўрайсиз. Борди-ю, айб бошқаларда бўлса, воқеликка холис назар ташлаб, ҳамма учун фойдали бўлган йўлни танлайсиз. Аммо бир одам сизни сабабсиз сўкиб кетса, “Сандан нимам кам?!” деб “ҳозиржавоблик” қилишингиз тўғри эмас. Ҳар қандай ҳолатда тилни тийишга, суяксиз бир парча этни ақлингизга бўйсундиришга ҳаракат қилинг! Унутманг, сўкишиш билан ҳеқ қандай ютуққа эришолмайсиз. Аксинча, бу билан катта гуноҳга ботасиз, одамларни ўзингиздан бездирасиз. Ишингиз ҳам орқага кетади тилингиз ёмонлиги учун. Бошқача натижа бўлиши мумкин эмас. Валлоҳу аълам.